Ô ăn quan đối với những người thế hệ 9x trở lên là trò chơi không thể quen thuộc hơn. Nó thường xuyên được tổ chức vào những thời gian rảnh rỗi để giải trí, tụ tập bạn bè. Tuy nhiên, thế hệ sau do được tiếp xúc với nhiều loại hình giải trí hơn, trò chơi này cũng dần trở nên xa lạ. Vậy ở bài viết này chúng tôi sẽ mang đến những thông tin vô cùng thú vị có liên quan đến trò chơi dân gian này.
Ô ăn quan là gì và lịch sử ra đời của nó
Ô ăn quan cùng với những trò chơi như bịt mắt bắt dê, trốn tìm,…là những trò chơi dân gian rất được ưa chuộng trước đây. Trò chơi có lịch sử ra đời từ khá lâu, được tổ chức rộng rãi mọi nơi trên đất nước Việt Nam.
Theo các nghiên cứu, nguồn gốc của trò chơi này từ châu Phi. Chúng có cái tên khác là Awale, dịch sang tiếng Việt có liên quan đến những viên, hạt. Khi đến với Việt Nam, nó được người dân đón nhận và tổ chức thành nhiều biến thể khác nhau.
Hầu như trẻ con ở 3 vùng của Việt Nam đều xem đâu là trò chơi của tuổi thơ, trò chơi mang đậm nét văn hóa dân gian. Trò chơi đề cao lối tư duy chiến thuật, cần có từ 2 đến 3 người mới có thể tổ chức thành công.
Các vật liệu dùng để sử dụng cũng vô cùng đa dạng, đôi khi chỉ là những hòn đá nhặt được ven đường cũng có thể tổ chức thành. Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam hiện đã có tổ chức trưng bày và giới thiệu về trò chơi đến giới trẻ khi tới tham quan.
Hướng dẫn chơi ô ăn quan chi tiết
Vậy để tổ chức nên được một trò chơi ô ăn quan, mọi người cần chuẩn bị những dụng cụ nào? Cách tổ chức có phức tạp hay không, hãy cùng khám phá cùng chúng tôi nhé.
Bàn chơi ô ăn quan
Bàn chơi cần phải đảm bảo là một mặt phẳng tương đối để thuận lợi cho việc luân chuyển quân. Bạn hoàn toàn có thể tổ chức ngay 1 trò chơi bằng một miếng gỗ phẳng, vỉa hè hoặc ngay trên mặt đất.
Dùng phấn, bút hoặc gạch đỏ để kẻ trên mặt phẳng một hình chữ nhật lớn và chia thành 10 hình vuông nhỏ bên trong. Sẽ có 2 hàng, 5 ô vuông nằm đối xứng nhau. Ở hai đầu nhỏ của hình chữ nhật thường sẽ dùng hình bán nguyệt xoay ra ngoài để làm ô “quan”.
Ô vuông ở bên trong được gọi là ô dân còn hình bán nguyệt là ô quan. Tùy thuộc vào luật chơi từng vùng miền, số dân ở trong 2 ô này sẽ được bố trí khác nhau vô cùng hấp dẫn.
Quân chơi
Quân chơi cần chuẩn bị để tổ chức sẽ bao gồm cả dân và quan. Trong đó, những quân chơi được đặt ở ô dân thường được sử dụng như sỏi, đá, hạt, gạch… Ngoài ra cũng có nhiều công ty hiện nay đã sản xuất công nghiệp bộ trò chơi này bằng những vật liệu cứng, phổ biến như nhựa.
Tùy vào luật chơi ở từng vùng miền, số lượng quân của cả ô quan và ô dân sẽ khác nhau. Phổ biến nhất vẫn là 50 viên, miễn sao người chơi có thể dễ dàng cầm nắm và di chuyển số lượng những quân này đến các ô trên bàn. Ở mỗi ô dân sẽ chỉ có 5 viên và số lượng này cũng sẽ đều nhau ở 2 bên. Trong khi đó ở ô quan chỉ có 1 viên.
Người chơi
Nếu tổ chức ở ngoài đời thực, ô ăn quan thường sẽ cần 2 người để chơi. 2 người sẽ ngồi đối diện với nhau và 2 cạnh dài của hình chữ nhật và điều khiển số lượng quân của mình.
Còn với hình thức chơi game online, 1 người vẫn có thể gia nhập vào trò chơi ô ăn quan được tổ chức. Bởi bạn có thể lựa chọn chơi với máy hoặc chơi với bạn bè, người thân của mình.
Những trường hợp làm bạn trở thành người chiến thắng
Để xác định trò chơi ô ăn quan rất đơn giản, khi kết thúc, ai là người có số dân nhiều nhất sẽ chiến thắng. Tuy nhiên, tùy vào từng địa phương cũng như điều kiện được sắp đặt trước giữa 2 người, 1 ô quan sẽ đổi được ra 10 dân hoặc 5 dân.
Khi toàn bộ quan và dân đều bị ăn hết ở 2 vòng bán nguyệt. Nếu dân còn mà qô quan đã hết thì những hình vuông ở bên nào có dân thì sẽ thuộc về người đó. Đây còn được gọi là hết quan, hay thu quân, kéo về, hết quan, tàn dân, bán ruộng,…
Nếu số lượng dân ở ô quan ít hơn 5 thì đây là quan non, trò chơi cũng rất dễ kết thúc sớm. Vì vậy để tăng sự thú vị, nhiều địa phương có luật cấm không được ăn quân non, nếu rơi vào tình huống được ăn, bản thân người chơi sẽ mất lượng.
Luật chơi truyền thống ô ăn quan
Để bắt đầu, người chơi sẽ cầm số quân ở ô gần nhất và rải theo chiều xuôi hoặc ngược kim đồng hồ tùy ý. Khi đã rải xong xuôi tất cả số quân, tình huống có thể xảy ra để người chơi tiếp tục trận đấu như sau:
- Tiếp tục rải những số quân ở ô vuông tiếp theo nếu viên cuối cùng liền sau đó là ô vẫn chứa quân. Chiều của lượt rải này cần tuân theo chiều đã thực hiện bạn đầu không được đổi.
- Nếu viên cuối cùng của người chơi rơi vào ô trước đó trồng, người chơi sẽ loại ra khỏi bàn đấu số lượng quân ở ô kế tiếp ô trống. Nếu liền sau đó tiếp tục là 1 ô trống và 1 ô quân nữa thì người chơi sẽ được ăn liên tiếp 2 ô. Mục đích cuối cùng của người chơi chính là ăn liên tiếp được nhiều ô.
- Nếu liền sau viên cuối cùng là 2 ô trống trở lên hoặc ô quan chức quân thì người chơi sẽ bị mất lượt. Quyền đi tiếp theo sẽ được nhường cho đối thủ, họ cũng sẽ áp luật quy luật tương tự.
- Nếu đến lượt mình nhưng 5 ô vuông của bạn không có dân thì bạn phải dành ra số lượng 5 viên mình đã ăn được để di chuyển quân ở phần của mình. Còn nếu bạn không ăn được đủ 5 viên thì buộc phải trả lại hoặc vay của đối thủ để tiếp tục lượt đấu.
Mẹo để chơi ô ăn quan thành công
Để trò chơi được diễn ra thật vui vẻ, thú vị và an toàn, những người chơi và tổ chức trò chơi ô ăn quan phải chú ý những chi tiết sau:
- Cần lựa chọn địa điểm tổ chức trò chơi đảm bảo sự an toàn, có không gian thoáng đãng. Tuy nhiên, hãy tránh đi những điểm như ven ao hồ, công trường hay lòng, lề được để không cản trở tới hoạt động của mọi người xung quanh nhé.
- Những người khi tham gia vào trò chơi phải thả luận kỹ lưỡng với nhau về những quy định diễn ra trong trò chơi. Do có nhiều biến thể nên đây là điều quan trọng để hạn chế những tình huống gây tranh cãi.
- Trò chơi hoàn toàn phù hợp với mọi lứa tuổi, đặc biệt với trẻ em để rèn luyện khả năng tính toán, tư duy. Ngoài ra, trò chơi cũng sẽ giúp trẻ sở hữu được những ký ức đẹp đẽ về tuổi thơ và gìn giữ được những bản sắc tốt đẹp của văn hóa Việt Nam.
- Trò chơi hiện nay đã có những phiên bản online vô cùng hữu ích, Vì vậy người chơi không cần phải chờ đợi quá lâu hay mất công tổ chức. Chỉ cần có 1 thiết bị kết nối được internet, rất nhiều sân chơi đã có sẵn để phục vụ bạn.
Có thể bạn quan tâm:
- Gym là gì ? Lợi ích Gym? Cách tập mang lại hiệu quả
- Yoga là gì? Lợi ích và hiệu quả tuyệt vời đối với sức khỏe
Kết luận
Như vậy, có thể thấy rằng, dù trải qua rất nhiều năm, ô ăn quan vẫn là một trò chơi có sức hấp dẫn đặc biệt. Người lớn khi tham gia được gợi nhớ về những kỷ niệm tuyệt vời của tuổi thơ. Trẻ em khi trải nghiệm lại nhận được rất nhiều lợi ích về việc rèn luyện khả năng tư duy, lối chơi chiến thuật, học đếm….
